Phân loại rác tại nguồn: Hình thành một nếp sống mới

(HNNN) – Theo quy định của Luật Bảo vệ môi trường (sửa đổi) vừa được Quốc hội thông qua, người dân có thể bị phạt và từ chối thu gom nếu không tự phân loại rác tại nguồn. Trước thực trạng việc phân loại rác tại nguồn lâu nay vẫn còn gặp nhiều vướng mắc, quy định trên phản ánh quyết tâm của Chính phủ trong việc hình thành nếp sống mới trong việc xử lý rác thải.

Người dân đem rác đã được phân loại tại nhà tới các điểm thu gom đổi quà tặng. Ảnh: Nguyễn Linh

Chưa hình thành thói quen

Theo một báo cáo năm 2020 của Sở Xây dựng Hà Nội, tổng khối lượng chất thải rắn sinh hoạt phát sinh trên địa bàn Thành phố ước khoảng 7.000 tấn/ngày đêm, và theo báo cáo năm 2019 của Ban Đô thị UBND thành phố Hà Nội, hai bãi rác Nam Sơn và Xuân Sơn sẽ bị quá tải nếu Hà Nội không có giải pháp công nghệ thay thế. Trước thực trạng trên, các chuyên gia về môi trường cho rằng, việc phân loại rác tại nguồn sẽ góp phần tiết kiệm tài nguyên, mang lại nhiều lợi ích từ việc tận dụng phế liệu tái chế và phân compost tự chế biến. Không những thế, nó còn góp phần nâng cao nhận thức cộng đồng về bảo vệ và sử dụng hợp lý tài nguyên và môi trường, giảm thiểu ô nhiễm, đồng thời tiết kiệm chi phí thu gom, vận chuyển, xử lý rác.

Ý nghĩa lớn lao là vậy, tuy nhiên, hiện nhiều người vẫn khá thờ ơ với các hoạt động phân loại rác tại nguồn. Trong Luật Bảo vệ môi trường (sửa đổi) vừa được Quốc hội thông qua có quy định người dân có thể bị phạt và từ chối thu gom nếu không tự phân loại rác tại nguồn, điều đó phần nào phản ánh một thực tế là hoạt động phân loại rác tại nguồn hiện vẫn chưa trở thành thói quen của người dân.

Trên thực tế, khái niệm phân loại rác tại nguồn không hề mới mẻ. Hơn 10 năm trước, dự án phân loại rác thải tại nguồn, gọi tắt là 3R, được triển khai thí điểm tại một số phường trên địa bàn Hà Nội bằng nguồn tài trợ của chính phủ Nhật Bản, nhưng chỉ sau một thời gian ngắn, dự án này bị tạm dừng. Nguyên nhân là chúng ta chưa có sự chuẩn bị chu đáo; quy trình, công nghệ xử lý rác thải chưa phù hợp, thiếu đồng bộ. Rác thải được phân loại thành rác tái chế, vô cơ và rác hữu cơ, trong đó một phần rác hữu cơ được xử lý, sản xuất thành phân bón vi sinh. Tuy nhiên, đầu ra cho phân bón vi sinh thiếu ổn định, sản phẩm rất khó tiêu thụ trên thị trường và không có đơn vị bao tiêu sản phẩm…

Nhìn chung, người dân trên địa bàn Hà Nội vẫn chưa hình thành thói quen phân loại rác tại nguồn. Phường Phan Chu Trinh (quận Hoàn Kiếm, Hà Nội) là một trong những nơi đầu tiên thực hiện thí điểm phân loại rác tại nguồn ở Hà Nội, nhưng đến nay, mô hình này chỉ còn lại “tàn dư”. Hai loại thùng rác màu xanh (đựng rác vô cơ) và thùng màu vàng (đựng rác hữu cơ) vẫn còn đó, nhưng người sử dụng bỏ rác vào đó một cách tùy ý, lẫn lộn.

Chị Nguyễn Phương Liên (tổ dân phố số 7, phường Phan Chu Trinh) cho biết: “Khi dự án 3R được triển khai tại phường, tất cả người dân trong tổ dân phố đều hào hứng tham gia, có cả đội ngũ đứng hướng dẫn bà con phân loại và vứt rác đúng nơi quy định. Mỗi gia đình được hỗ trợ 2 thùng rác, một màu xanh, một màu vàng để phân loại rác ngay tại nhà. Việc phân loại này đã cho thấy hiệu quả rõ ràng, từ nhà ra ngõ đều rất sạch sẽ. Một thời gian sau thì dự án kết thúc, và cũng từ đó, không còn hộ gia đình nào duy trì việc phân loại rác nữa vì có phân loại thì công nhân thu gom lại đổ lẫn các loại rác với nhau” …

Nỗ lực xây dựng nếp sống mới

Ảnh: N.Linh